هیچ فشاری بر آنان اعمال نگردید، تا به فرد معینِ رای دهند. گروه طالبان همه را از شرکت در نفسِ انتخابات تهدید کرد، اما از این که به چه کسی رای داده شود، سخن نزد. این نوشته زورگوییِ برخی از زورمندان محلی را رد نکرده و به زورگویی برخی ها در ولسوالی های کشور اذعان دارد، اما به نظر می رسد که به صورت عموم روحِ فرایند انتخاب آزادانه بوده است.
امسال نیز، دوبار مردم به پایِ صندوق های رای دهی رفتند. تهدیدهای گروه طالبان را نادیده گرفته و به جشن رقم زدن و تعیینِ سرنوشت شرکت کردند. متاسفانه که در دور دوم، برخی از ساکنان هرات انگشت های شان را از دست دادند. طالبان انگشت های آن ها را به جرم شرکت در فرایند انتخابات بریدند. امیدواری و باور جدی به تاثیرگذاری رای مردم در دور نخست کمتر بود. همه فکر می کردند نامزد مورد حمایت حکومت، به هر نحو ممکن از دیگران پیش کشیده شده و قدرت را کسب می کند. از این روی، برخی از جریان های سیاسی بدون این که شرایط انتخابات سال 1388 را با انتخابات کنونی مقایسه کرده و سبک سنگین کنند، با این باور که نامزد مورد حمایت حکومت در نهایت پیروز میدان است، به او پیوستند.
اما در نهایت چیز دیگری ثابت شد. رای مردم سازنده بود. دو نامزد بر اساس حمایت های مردمی در دور دوم راه یافتند. از این جهت، باورها به تاثیرگذاری رای مردم بیش و بیشتر شد.
اما در فرهنگ سیاسی افغانستان نخبگان و جریان های سیاسی به عوض این که به نظر اکثریت مردم بهاء دهند، به تعاملات و کنار آمدن ها و امتیاز دادن ها و امتیاز گیری های خود بهاء می دهند. از این روی، دور دوم رای دهی به خاطری چالش بر انگیز و تنش زا شده است که روحیة بهاء دادن به نظر اکثریت مردم وجود ندارد. گرچند این نگارش وقوع تقلب و تخلف را رد نمی کند و باورمند است که بایستی صندوق های رای دهی مورد بازرسی جدی قرار گرفته و رای سیاه و سفید از هم تفکیک گردد، ولی از این واقعیت هم نمی شود چشم پوشید که رای مردم باید مورد احترام قرار گیرد.
از این نظر، در حال که هر دو نامزد، توافق کرده اند تا همة آرای ریخته شده به صندوق ها مورد بازرسی جدی قرار گرفته و شفافیت فرایند تضمین گردد و نیز برندة میدان رقابت های گرم انتخاباتی مشخص گردد، ولی روند بازرسی آراء تا زمان به صورت مطلوب و بدون تنش پیش می رود که مذاکرات سیاسی و چانه زنی ها جهت کسب امتیازهای سیاسی به گونة مطلوب باشد. تا زمان که یکی از تیم ها احساس کرد نه تنها بازندة میدان بوده و انتخابات را می بازد، بلکه حس می کرد برای همیشه از قدرت دور می ماند، نهادهای انتخاباتی و فرایند فاقد مشروعیت تلقی می شد. بعد از آن که جان کری وزیر امور خارجه امریکا وساطت کرده و به گونة هیاهوهای سیاسی را فرو نشانید، تا زمان فرایند مشروعیت داشته و روند بازرسی آراء بدون چالش پیش رفت که مذاکرات سیاسی به خوبی پیش رفته و در نهایت، وضعیت پشت پردة سیاسی قناعت بخش بود. اما به محض این که وضعیت پشت پردة سیاست بحرانی و تنش زا گردید، روند بازرسی آراء نیز با چالش های جدی مواجه شد.
تا بار دیگر جان کری بحران شکن به کابل آمده و وضعیت را به گونة نسبی مهار کرد. چند صباحی صحبت ها دوستانه بود. بازرسی و نظارت به خوبی پیش می رفت و همه راضی به نظر می رسیدند. اما در این روزها بازهم وضعیت بحرانی تر به نظر می رسد.
حالا نزدیک است که فرایند به نتیجه رسیده و رییس جمهور جدید برگزیده شود. رییس جمهور کرزی در ارگ بی قرار شده و مرتب فشار سیاسی وارد می کند، تا مراسم تحلیف رییس جمهور جدید و جانشین اش سریع تر برگزار گردد.
اما از هیاهوی سیاسی، نامشروع خواندن نهادها و فرایند انتخابات، تحریم کردن روند بازرسی از سوی ناظرین دو تیم و به صورت عموم، تنش ها و کشمکش های سیاسی و حل پذیری بحران های سیاسی می توان چنین نتیجه گیری کرد که رای مردم و روند بازشماری و بازرسی آراء اهمیت چندانی برای تیم های انتخاباتی ندارد.
جریان ها و نخبگان سیاسی که در حال حاضر، شطرنج سیاست بازی می کنند، راه رسیدن به قدرت را رای مردم نه بلکه زدوبندها و تعاملات حزبی و جریانی می دانند. برای این که به قدرت دست یابند، به رای مردم زیاد اهمیت نمی دهند، بلکه به جرگة سیاسیون و فیصلة بازیگران اهمیت می دهند.
تنش های انتخاباتی نشان داد که به جریان ها و نخبگان سیاسی مطرح، نظر مردم مهم نیست تا ببینند مردم کی را تایید کرده است. بلکه مهم این است که به هر نحو که باشد، بایستی در قدرت باشند.
بنابراین، می توان گفت با این که نظام سیاسی ما دموکراتیک بوده و بازیگران سیاسی از برگزاری انتخابات و حرمت نهادن و مؤثر بودن رای و نظر ملت سخن می گویند.
پس، تا رسیدن به روزگار که سیاست مداران و بازیگران سیاسی به دموکراسی و رای ملت حرمت نهاده و بر اساس آن سیاست کشور جهت دهی شده و رقم بخورد، ما راه پرفراز و نشیب را پیش رو داریم.